Sloneczniki

Chittagong (Indie 2013 - hindi)

Chittagong (Indie 2013 - hindi)

09-07-2014
- jeden dzień wolności
Reż. prod. scen.: Bedabrata Pain  (debiut fizyka, naukowca pracującego do 2008 dla NASA)
Współscen. Shonali Bose ("Amu")
dramat wojenny w oparciu o prawdziwą historię

3 nagrody (ze debiut reżyserski, za męski playback - Shankar Mahadevan,  Prasoon Joshi za tekst piosenki Bolo Na)
2012
IMDb 7.3/10



Chittagong w Bengalu, 1930 rok.  Czas brytyjskiej okupacji  Indii. Trzydziestu 14-16 latków pod wodzą nauczyciel Suryi Sena (Manoj Bajpai)



 zostaje przeszkolonych przez kilku dorosłych:

- Nirmala Sena
- Lokenatha Bala
- Ananta Singha
- Ganesha Ghosha
- Ambiki Chakrabartiego
- Anurapa Sena
- Tarkeshwara Dastiwara


indianetzone.com



W tym samym czasie atakują oni posterunek wojskowy, rozbrajają Brytyjczyków, zrywają łączność z miastem, rozmontowują tory kolejowe czyniąc Chittagong na jeden dzień wolnym od rządów brytyjskich. Potem toczą z nimi bitwę.


Tę historię opowiada nam w filmie Jhunku/ Subodh Roy (Delzad Hiwale), najmłodszy więzień Andamanów. Ojciec, prawnik wychował go na kogoś, kto dostosuje się do warunków brytyjskiej okupacji Indii, kto wykorzysta je zdobywając wykształcenie w Anglii. Jhunku od dziecka bywał częstym gościem w domu brytyjskiego zarządcy regionu Wilkinsona (Barry John). Jego żona uczyła go gry na pianinie. Gdy w okolicy zaczął rosnąć ruch protestu przeciwko Brytyjczykom, wzmacniany okrucieństwem i pogardą policjanta Johnsona, Wilkinson wykorzystał zależność Jhunku uzyskując od niego informacje o zbuntowanych nastolatkach. Gdy za jego niedyskrecję zapłacił jeden z jego przyjaciół, Jhunku zdecydował się przyłączyć do przygotowywanego ataku na brytyjski Chittagong...

Ironią losu (i za sprawą dokonanego przez Brytyjczyków w 1947 roku Podziału Indii) dziś miejsca dumy Indii geograficznie znajdują się poza ich granicami. Dolina Indusu, w której odkryto kilkutysiąccletnią kolebkę Indii, cywilizacja miast Mohedżo Daro  i Harappa znajduje się dziś w Pakistanie. Chittagong, symbol indyjskiego oporu przeciwko okupacji brytyjskiej - w Bangladesz.  Właśnie Bengal, kraina, w której leży Chittagong została przez Brytyjczyków podzielona po raz pierwszy w 1905  roku (po zjednoczeniu z powodu protestów i po przetrwaniu klęski głodowej 1943 roku,


artnewsnviews.com

 która kosztowała życie kilku milionów, podzielono go ostatecznie w 1947 roku; odbywało się to w cieniu krwi przelewanej w pogromach muzułmańsko-hinduskich). W filmie pojawia się scena, gdy Brytyjczycy, by utrzymać swoją władzę próbują poróżnić muzułmanów i hindusów, w tej historii - daremnie.

 Opowieść o buncie w Chittagong poznałam już w filmie "Khelein Hum Jee Jaan Sey". Tu jednak opowiedziano ją o wiele bardziej powściągliwie, wyciszonym tonem, pokazując wydarzenia nie tyle w duchu "urra- patriotyzmu", ile raczej przez pryzmat zmagań z wątpliwościami głównego bohatera,


entertainment.in.msn.com

z podkreśleniem jego niepewności, wahania, czy cena za bunt nie była zbyt wysoka,


Naresh Roy, Tripura Sen, Bidhu Bhattacharjee

 czy zmienił on cokolwiek w historii Indii.
W formie monologu skierowanego przez Jhunku do dziewczyny, film opowiada historię zawartą w ramach 1929-1939. Na początku jej bohater jest zaledwie 14-letnim chłopcem. Dziesięć lat później  po doświadczeniu więzienia na Andamanach inicjuje masowy ruch protestu chłopów bengalskich (Tebhanga),  który w 1945 roku miał - wg autorów filmu - swój udział w tym, że Brytyjczycy w 1947 roku opuścili Indie.
Bohaterowie tego filmu nie są jednoznaczni. Widzimy ich strach, rozdarcie między postawą kolaboracji, a rebelii, ich wątpliwości.  Widzimy Indusów, którzy w czas imperium brytyjskiego przyjęli postawę buntu (np Master-da zagrany wyraziście przez Manoja Bajpai), obok tych, którzy prześcigali  w okrutnej gorliwości  okupantów brytyjskich (tu Ahsanallah zagrany przez Anuraga Arorę) i tych, którzy skorzystawszy z dobrodziejstw brytyjskiego wykształcenia chcieli zachować postawę neutralną, ciągnąć profity ze  współpracy z okupantem (jak ojciec Jhunku).
Podobnie z Brytyjczykami. Obok jednoznacznie negatywnej postaci Johnsona, Wilkinson (Barry John), który próbuje pozostać porządnym człowiekiem, ale gdy nastroje się radykalizują, staje się posłusznym instrumentem w rękach sytemu. Płacąc za to wysoką cenę.
W obrazach filmu melancholijnie powraca krajobraz lasów namorzynowych (?).
Zaciekawiły mnie też losy ludzi za sprawą ktorych Chittagong przez jeden dzień doświadczył wolności. 40-letniego nauczyciela Suryę Sena po trzech latach poszukiwań 12 stycznia 1994 roku powieszono.


towardsfreedom.in

prashantb.wordpress.com

Skazani na więzienie w Andamanach przeżyli.  Kilku z nich zostało potem komunistami, jeden za swoją działalność w wolnych już Indiach więziony, inni jako posłowie z ramienia partii komunistycznej.

P.S.
Tłumacz angielski w scenie, gdy skazanych więźniów wiozą statkiem na wyspy, do więzienia  na Andamanach,  bohatera z grozą wypowiedziane słowo "kalapaani" tłumaczy jako dożywotnie więzienie, a nie czarna woda tzn. zakazane przez hinduizm, bezczeszczące  przekroczenie wód oceanu.