Sloneczniki

Mirch Masala- świat przyprawiony chili

Reżyser:   Ketan Mehta ("Maya Memsaab", "Mangal Pandey")
Scenariusz:  Shafi Hakim , Ketan Mehta
Produkcja:  National Dil Dev Corp.
Muzyka:  Rajat Dholakia
Zdjęcia:  Jehangir Choudhury
Obsada:  Smita Patil, Naseeruddin Shah, Om Puri, Suresh Oberoi, Deepty Naval,
 Paresh Rawal, Dina Pathak z córkami Ratną  i Supriyą                                
Czas trwania:   117 minut
Rok produkcji:  1987
Nagrody:   6 nagród i nominacja
Inne tytułySpices; A Touch of Spice
Tłumaczenie tytułu:   Mieszanka chili

 


Gudżarat. Lata 40-te. Czasy jeszcze kolonialne. W okolicach małej wioski pojawia się jak co roku poborca podatków z żołnierzami. Wioskę ogarnia przerażenie. Dysponujący bronią żołnierze rabują, straszą, bezkarni sięgają zarówno po inwentarz, jak i kobiety.

Dowodzący nimi Subedar (Naseeruddin Shah) jest szczególnie brutalny. Śmieszy go sprawiana krzywda, cieszy czyjeś poniżenie. To człowiek przyjemności, nawet w namiocie na pustkowiu dogadza sobie muzyka z zadziwiającego wszystkich gramofonu i przyprowadzanymi mu z wioski kobietami. Pewnego dnia w oko wpada mu rozpaczająca po wyjeździe męża Sobnai (Smita Patel).

 

Samotna kobieta wydaje się być łatwym łupem, ale gdy Subedar wyciąga w jej stronę rękę, dostaje w twarz. Wściekły każę swoim żołnierzom ścigać Sobnai.

 

Kobieta ukrywa się w fabryczce, w które kilkanaście kobiet  przetwarzia chili. Ochronę zapewnia jej strażnik fabryki Abbu Miya (Om Puri). Subedar żąda od zarządzającego wioską Mukshi (Suresh Oberoi) wydania Sobnai. W przeciwnym wypadku grozi spaleniem wioski i zhańbieniem innych kobiet. Gdy przerażeni mężczyźni przyjmują jego warunki, Sobnai próbuje bronić zwołująca kobiety z wioski żona Mukshi (Deepty Naval). W ostateczności, gdy żołnierze zaczynają atakować fabrykę, czci Sobnai broni tylko jeden mężczyzna stary muzułmanin Abbu Miya...

Film przejmująco przedstawioną atmosferą wioski, tęsknotą pieśni,  mrokiem i siłą obrazów przypomina mi "Rudaali". Podobnie jak tam w centrum - losy kobiet. Opuszczane przez mężów. Na noc, na lata. Rozdzielane z ukochanymi. Oddawane do zabawy pożądliwemu poborcy podatków.  Nie puszczane do szkoły, rzucane na podłogę, bite. To je się tu poniża i to one podnoszą głowę. 
Historię otwiera piosenka "Znudzonemu Bogu świat wydał się mdły, więc przyprawił go chili". Towarzyszy jej obraz stada ptaków podrywającego się do lotu, spłoszonego przez tętent koni. Pod czyimś uderzeniem rozpada się głowa stracha na wróble. Przerażony wypada z niej rój pszczół. Wszystko to tworzy obraz niepokoju dopełniony rozległym widokiem krwawych pól chili.

Inna scena, która na mnie zrobiła wrażenie to zestawienie dwóch obrazów. Ścigana przez jeźdźców Sobnai, w strachu przed gwałtem kryje się wśród hałd chili. Obraz jej paniki przecinany jest obrazem roześmianych kobiet w fabryce chili rzucających w siebie ze śmiechem strąkami czerwonej papryki. Za chwilę ich losy skrzyżują się. Sobnai dobiegnie do fabryki i tam znajdzie schronienie. Szkarłat chili z tytułu zamyka film klamrą. Jest w obrazach otwierających film, pojawia się na jego końcu.

W końcowych scenach wzruszyła mnie powaga przygotowującego się modlitwą do decydującej próby Abbu Miya. Ledwo poznałam w nim Oma Puri.

 

 Po głosie. Oszczędność jego gestów, zdecydowanie. Wierzyłam mu. Chciałabym, aby mnie ktoś tak w życiu chronił jak on Sobnai. Jego zawód strażnika w fabryce stał się nagle jego wyzwaniem, sprawdzeniem tego, w co wierzy. W ogóle wszyscy aktorzy byli wg mnie wiarygodni. Znielubiłam na czas tego filmu Naseeruddina Shaha (widzieliście Naseeruddina w negatywnej roli? Ja chyba tylko w "Krrish" i "Sarfarosh"). Poruszała mnie surowa gra Deepty Naval i Smity Patal.

 

Szkoda, że zaledwie 3 lata po tym filmie Smita zmarła rodząc dziecko Raj Babberowi, odtwórcy głównej roli w ''Rudaali''. Jeśli już o rodzinnych powiązaniach aktorów, to czy udało Wam się wśród pracownic fabryczki chili wyłowić Dinę Pathak z córkami Ratną (żoną Naseeruddina) i Supriyą (żoną Pankaja Kapoora) ?
To co w filmie, w recenzji Washington Post przyrównanego do samurajskich dramatów Kurosawy, także mnie ujęło to obrazy wiejskiej szkółki i szczególnie scena z panchajatem, radą wiejskiej wspólnoty (podobna pokazano w "Swades" i "Bandit Queen").
Reżyser ma opinię autora filmów alternatywnych do Bollywoodu, choć znany jest przecież też z dwóch filmów z Shah Rukh Khanem (''Maya Memsaab" i "Phir Bhi Dil Hai Hindustani"), a przede wszystkim z dramatu historycznego z czasów powstania sipajów z "Rebelianta" z Aamir Khanem.
Film obejrzałam online www.jaman.com. Ekran malutki, gdy zatrzymałam rozładował się, więc musiałam włączać jeszcze raz. Mimo tego zrobił na mnie duże wrażenie.

Piosenki

Oceny i recenzje:  
* http://www.imdb.com/title/tt0089599/ 8.2/10
* http://www.molodezhnaja.ch/mirchmasala.htm 3.5/5
* http://www.washingtonpost.com/
* http://www.sawnet.org/

Nagrody i nominacje:
* główna nagroda dla reżysera na (Międzynarodowym Festiwalu na \Hawajach\ (Hawaii International Film Festival)
* nominacja dla reżysera do złotej nagrody na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Moskwie
* BFJA Awards -dla najlepszego aktora drugoplanowego (Suresh Oberoi, dla najlepszej aktorki (Smita Patel),
                               
dla najlepszej aktorki drugoplanowej (Deepti Naval),

 
za najlepszą choreografię, muzykę i scenariusz i reżyserię (Ketan Mehta).

Film można go zobaczyć online
* http://www.youtube.com/watch?v=rwe4BVKpZ7Y Smita Patel
* http://www.youtube.com/watch?v=ec8wNibmgoQ