Sloneczniki

Pather Panchali (1955) - przyjąć cierpienie

Muzyka:         Ravi Shankar
Zdjęcia:         Subrata Mitra
Obsada:         Chunibala Devi, Kanu, Karuna, Sabir i Runky Bannerjee
Gatunek:        dramat
Nagrody:        nominacja do BAFTA i 7 nagród (za film w Cannes,
                     za reżyserię,  i 1 nominacja (do Złotej Palmy w Cannes)
Premiera:       1955
Tytuł:             Pieśń drogi (Droga do miasta)
Ciąg dalszy:    Aparajito, Apur Sansar
Trwa:              115 minut
Oceny:           IMDb 7.8, Tamanna 8/10

Akiro Kurosawa o trylogii Apu Raya "Nie widzieć kina Raya, tzn żyć nie znając widoku słońca i księżyca"



Opis filmu:
Bengalska wieś.Lata 20-te XX wieku. Żyjąca tu od pokoleń rodzina Ray przymiera głodem.Mimo swego wykształcenia Haribara (Kanu Chatterjee), poetę i kapłana bramińskiego nie stać ani na naprawę domu, który może nie przetrwać kolejnego monsunu, ani na wyprawę dla dorastającej córki Durgi (Uma DasGupta).



 Ona sama podkrada owoce z sadu, który rodzina musiała oddać za długi.Małemu synkowi Apu (Sabir Chatterjee) znudziło się codzienne jedzenie ryżu.Umęczona strachem o jutro jego matka Sarbojaya (Karuna Chatterjee)



wyżywa się na starej ciotce Indir (Chunibala Devi) wyganiając ją z domu.

W tej sytuacji zniechęcony trudem zdobycia pracy na miejscu Haribar Wyjeżdża z wioski. Rodzina daremnie czeka na jego powrót. Gdy resztki biżuterii Sarboyi zostają sprzedane na kupno ryżu od jej męża przestają przychodzić nawet listy...

Moja opinia:
"To film dla smakoszy", powiedział ktoś obok mnie uśpiony jego powolnością. "Nic tu się nie dzieje".I rzeczywiście. Nam, przyzwyczajonym do szybkiego montażu i kalejdoskopu obrazów, życie pokazane w tym filmie wydaje się niepozorne. Czarno-białe kadry dzieci biegnących przez las. Kot bawiący się z psem. Kuśtykająca, zgięta w pół staruszka ze swoim światem dzbanka, maty i węzełka pod pachą. Krzyk zatroskanej o jutro kobiety.Uśmiech jej biegającego za chlebem męża.Codzienna troska o dziecko.

 

W tym filmie niewiele się dzieje, a przecież mija dzieciństwo to beztroskie to pełne niezaspokojonych tęsknot.

 

 Zdarza się kradzież, choroba i śmierć. Bohaterowie marzą, okazują sobie czułość,



tęsknią, boją się i rozpaczają. A my płaczemy z nimi.

I ja też płakałam. Nad tym, że umęczeni zmartwieniami i lękiem przed przyszłością jesteśmy twardzi dla innych. Odwracamy oczy od bezbronnej starości. Pozwalamy starym umierać w samotności.



Płakałam nad niespełnionymi pragnieniami, nad rodzeństwem, które gdzieś w Bengalu nie obejrzy już razem przejeżdżającego pociągu - symbolu zmiany, wolności i tajemnicy.

  

Wszystko co daje Bóg jest dobre-dwa razy padają te słowa w filmie. Raz jako komentarz nieszczęścia,raz szczęścia. Wyraz twarzy przyjmującej je Surajayi pokazuje, jak trudno nam uwierzyć w te słowa, gdy oznaczają one zgodę na tajemnicę cierpienia.

 

Nie odróżniam w muzyce indyjskiej, jakie instrumenty je tworzą. Czy to sitar czy tabla? Tajemnicze słowa. Muzyka sławnego Ravi Shankara jednak tak bardzo swoją spokojną melancholią współtworzy obraz, że chce się jej słuchać i słuchać. Śpiew pojawia się tylko raz. Z bezzębnych ust wyganianej przez wszystkich staruszki wydobywa się pieśń: To co przyszło, już dawno odeszło...koniec dnia już blisko, mrok mnie ogarnia,czas popłynąć na drugi brzeg. Tego memento mori słuchałam ze ściśniętym serce. Współczując.
Oprócz muzyki film ten tworzą aktorzy, a właściwie zwykli ludzie (wspólne nazwisko Bannerjee sugeruje rodzinę),

 


 pierwszy raz przed kamerą filmową. Po prostu są. Granymi postaciami. Niewiele tu słów, a przecież pokazano tyle uczuć.



Na twarzach bohaterów,



ale i w kadrach. W filmie jest wiele obrazów (autorstwa Subraty Mitra), na które patrzyłam rozszerzonymi oczyma.  Po modlitwie Durgi (Uma Das Gupta) o dobrego męża i szczęśliwe małżeństwo



przejmujący obraz wiatru, który unosi liście lotosu na wodzie. Krople deszczu wpadając do wody tworzą na niej drżące koła. Strugi deszczu spływające po rozpromienionej twarzy Durgi. Na oczach zmarzniętego, ale i urzeczonego nią braciszka tańcem przyjmuje ona dar deszczu. Deszczu,który daje życie. Który rozwala domy i zabija.

Bohaterem filmu jest też początek i koniec. Dzieciństwo i starość. Los staruszki odegranej przez Chunibali Devi szczególnie mnie przejął.





Wciąż jeszcze mam przed oczyma scenę, gdy z otwartymi ustami, jakby gotowa do uśmiechu czeka na słowa pozwalające jej zostać w domu. Gdy się ich nie doczekuje,zaciska uwargi i odchodzi z domu.
Chunibala Devi zmarła nie doczekawszy premiery filmu, choć debiutujący tu  (dziś uznany za jednego z największych reżyserów Indii) Satyajit Ray
zdążył go jej pokazać w jej domu w Kalkucie.

Wybór bohaterów:Zostać w głodzie na wsi czy odejść do miasta z nadzieją na nowe, najlepsze? Jak miliony ludzi w Indiach rodzina Ray wybiera to drugie. O tym, czy Benares spełni ich oczekiwania możemy się przekonać oglądając kolejne dwa filmy trylogii Apu "Aparajito" i "Apur Sangar".



 
Muzyka:

  

 
 
 
* sceny z Pather Panchali na video 1



Oceny i recenzje:
* bfi.org.uk
* molodezhnaja 3.5
* Film-u-net
* IMDb 7.8
* Thefilmtalk
* 10 najlepszych filmów wg Girisha Kasaravalli (0 1 miejsce Pather Panchali)
* TIME- Pather na liście 100 najlepszych filmów świata (wśród 5 z Indii trzy to trylogia Apu- Pather Panchali, Aparajito i Apur Sangar)



Reżyser:
Satyajit Ray (1921-1992) bengalski reżyser filmowy z Kalkuty. Należy do największych na świecie.  Sławny autor trylogii Apu, której pierwsza część ("Pather Panchali" z 1955) była jego debiutem filmowym przyjętym z entuzjazmem przez krytykę filmowa: nagrody w Cannes, m.in.  Best Human Document nominacja BAFTA. Kolejne części "Aparajito" i "Apur Sangar" też zdobyły nagrody na festiwalach. Time zaliczył  te  3 filmy do 100 najlepszych na świecie. O jego wpływie na ich twórczość mówią tak wielcy reżyserzy jak Martin Scorsese, James Iwory, Francois Truffaut, Elja Kazan, Carlos Saura, w Indiach Aparna Sen, Rituparno Ghosh i Gautam Ghose.
Uznanie wyraził mu Akiro Kurosawa. 37nagród, 12 nominacji (m.in. w Wenecji, Berlinie, Tokio, San Francisco,Cannes, w tym honorowego Oscara, na kilka dni przed śmiercią)
Nagradzane filmy - oprócz Apu Trylogy m.in. Shatranj Ke Khilari, Nayak, Charulata, Devi
.